Ponad 2 miliardy na wydatki

Jak powstaje budżet województwa i co w nim znajdziemy?

Dochody i wydatki, przychody oraz rozchody, dotacje i obligacje czy też rezerwy lub zadania zlecone – to zaledwie część haseł zawartych w projekcie budżetu województwa na 2022 rok. W liczącym 210 stron dokumencie jest mnóstwo liczb, procentów, tabelek, wskaźników, paragrafów, działów i rozdziałów. Z jednej strony precyzują one, skąd i jakie pieniądze trafią do wojewódzkiej kasy w danym roku, a z drugiej strony pokazują, na co samorząd regionu wyda konkretne kwoty.

Nieco mniej skomplikowany i krótszy (liczący zaledwie… 158 stron) jest drugi dokument, tj. wieloletnia prognoza finansowa regionu, wypełniona planowanymi przedsięwzięciami i związanymi z nimi liczbami, limitami, nakładami, zobowiązaniami. Tutaj trafiają zadania rozłożone na wiele lat, których nie da się sfinalizować i rozliczyć w jednym roku budżetowym.

Jak powstają te najważniejsze finansowe opracowania w regionie?

Praca zespołowa

Najpierw w poszczególnych departamentach i biurach Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu oraz w kilkudziesięciu podległych mu instytucjach powstają tabele finansowe, grupujące poszczególne wydatki (np. na inwestycje, bieżące utrzymanie, wynagrodzenia) oraz wpływy (m.in. dotacje, opłaty, pieniądze z dzierżaw czy usług). Te dane trafiają następnie do Departamentu Finansów UMWW, który uzupełnia je m.in. o informacje o najważniejszych wskaźnikach (wzrost PKB, planowane wpływy z podatków PIT i CIT) oraz prognozach Ministerstwa Finansów. To praca zespołowa, którą nadzoruje skarbnik województwa Elżbieta Kuzdro-Lubińska.

Po sporządzeniu projektu dokument trafia pod obrady zarządu województwa, który może dokonać przesunięć między działami, np. przeznaczając więcej pieniędzy na program „Deszczówka”, na remonty dróg czy też wsparcie dla organizacji pozarządowych. Gdy zarząd województwa zatwierdzi projekty budżetu i WPF (w tym przypadku stało się to podczas obrad 15 listopada), opracowania przesyłane są do zaopiniowania radnym województwa oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej, która bada finanse samorządów pod względem formalnym.

Dwa czytania

Radni podczas listopadowych posiedzeń komisji i w trakcie sesji sejmiku (29 listopada) zapoznali się z planem dochodów i wydatków w tzw. pierwszym czytaniu. Mogą podczas tych prac zgłosić poprawki i często korzystają z tych uprawnień, o czym piszemy na stronie 9. Drugie czytanie budżetu przeprowadzono z kolei w grudniu, także podczas obrad sejmikowych komisji (te mogą wtedy zaopiniować projekt budżetu pozytywnie lub negatywnie, a także wnieść poprawki) oraz w trakcie sesji (20 grudnia). Zarząd województwa rozpatruje zgłoszone poprawki na oddzielnym posiedzeniu i rekomenduje sejmikowi ich przyjęcie lub odrzucenie.

Warto zaznaczyć, że budżet oraz WPF mogą i są w trakcie roku wielokrotnie zmieniane przez sejmik. Dlaczego? Korekty w finansach wynikają np. z dodatkowych wpływów (m.in. dotacji rządowych czy unijnych); z rozliczeń budżetów w poprzednich latach; z doraźnych przesunięć; ze zmian w kosztorysach poszczególnych inwestycji (które mogą być tańsze lub droższe od zaplanowanych wartości); z przeniesienia niektórych zadań na kolejny rok.

Co znajdziemy w „wyjściowej” wersji budżetu i WPF?

Drogi, koleje, szpital

Skarbnik województwa Elżbieta Kuzdro-Lubińska poinformowała, że w 2022 roku dochody oszacowano na poziomie 1,95 mld zł, a wydatki sięgną 2,07 mld zł (ich szczegółowy rozkład prezentujemy na infografice). Co ważne, deficyt w wysokości 119 mln zł będzie sfinansowany z własnych środków, które zostały po rozliczeniu budżetów z lat 2019 i 2020. To oznacza, że województwo nie zaciągnie nowych długów, np. w postaci obligacji czy kredytów.

Tegoroczne wydatki inwestycyjne samorządu województwa wyniosą 910 mln zł. Na co region spożytkuje najwięcej pieniędzy?

– 3/5 naszego budżetu przeznaczymy na dwa kluczowe dla samorządu obszary, tj. drogi i kolej oraz ochronę zdrowia. Pozostałe pieniądze wesprą kulturę, oświatę czy ochronę środowiska – wyjaśniał 15 listopada podczas zdalnego spotkania z dziennikarzami marszałek Marek Woźniak.

Na budowę dróg wojewódzkich (np. obwodnic Gostynia, Wronek, Rogoźna; budowę mostu nad Wartą w Rogalinku) zaplanowano 399,2 mln zł, a na bieżące utrzymanie dróg i mostów – dodatkowe 100 mln zł. Takie przedsięwzięcia, poprawiające komfort podróży i bezpieczeństwo mieszkańców, cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem lokalnych społeczności.

Na dofinansowanie wojewódzkich kolejowych przewozów pasażerskich przeznaczono 230 mln zł oraz dodatkowe 15,4 mln zł (we współpracy z lokalnymi samorządami) na funkcjonowanie Poznańskiej Kolei Metropolitalnej. Samorząd województwa od wielu lat rozwija regionalną kolej, inwestując m.in. w nowe pociągi, remonty torów, rozwój PKM. Dzięki temu łącznie każdej doby kursują 392 pociągi, co statystycznie oznacza, że w godz. 4.30 – 23.15 ich przyjazd i odjazd z poznańskiego dworca zaplanowano średnio co 5 minut.

3/5 naszego budżetu przeznaczymy na dwa kluczowe dla samorządu obszary, tj. drogi i kolej oraz ochronę zdrowia

Kolejną dużą pozycją w budżecie województwa są wydatki inwestycyjne na ochronę zdrowia. W 2022 r. zaplanowano na ten cel 290,9 mln zł i w ramach tej kwoty zostanie m.in. zakończona budowa Wielkopolskiego Centrum Zdrowia Dziecka w Poznaniu. Ponadto przy ulicy Strzeleckiej w Poznaniu kontynuowana będzie rozbudowa Wielkopolskiego Centrum Onkologii, przy Szpitalu Wojewódzkim w Poznaniu powstanie Centrum Medycyny Ratunkowej, a obiekty Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego przejdą gruntowną modernizację.

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?

Dla JST i NGO

131 mln zł z budżetu województwa zaplanowano w 2022 r. na dotacje dla 21 marszałkowskich instytucji kultury (teatrów, muzeów, filharmonii czy centrów kultury). Na inwestycje w tym obszarze przeznaczono 28 mln zł. W obecnym roku zakończą się m.in. prace przy projektach unijnych, dofinansowanych z WRPO 2014+, realizowanych w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy oraz w muzeum w Lewkowie. Kontynuowane będą z kolei: modernizacja sceny głównej Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu oraz gruntowny remont Muzeum Ziemi Kaliskiej, dofinansowany z programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

– To będzie także budżet proobywatelski, bo mamy w nim wiele programów, które samorząd województwa dedykuje innym samorządom i organizacjom pozarządowym. Coraz więcej pieniędzy przeznaczamy na solidarnościowe, partnerskie projekty, obejmujące wiele dziedzin życia – mówił dziennikarzom Marek Woźniak.

Województwo tradycyjnie bowiem kładzie silny akcent na współpracę z samorządami w regionie. Marszałkowskie fundusze będą wspierać m.in. budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych, realizację programów „Wielkopolska Odnowa Wsi 2020+”, „Deszczówka” i „Błękitno-zielone inicjatywy dla Wielkopolski”. Kontynuowane będą dobrze przyjęte inicjatywy własne samorządu województwa – „Kulisy kultury”, „Kultura w drodze” czy „Szatnia na medal”.

Realizowane będą także programy z zakresu polityki zdrowotnej – leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro), rehabilitacji osób z zaburzeniami depresyjnymi oraz terapeutyczno-rehabilitacyjny program psychiatryczny. Nie zabranie też tradycyjnych funduszy na stypendia naukowe i sportowe.